Μπορεί η πράσινη επιχειρηματικότητα να συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας;

Ως «Πράσινη Επιχειρηματικότητα», ορίζουμε κάθε επιχειρηματική-οικονομική δραστηριότητα που ασκείται με σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον σε όλα τα στάδια των διαδικασιών της, από την παραγωγή, έως την τυποποίηση και την τελική διάθεση του προϊόντος.

Το «πρασίνισμα» μιας επιχείρησης γίνεται συνήθως με την εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ), το οποίο χωρίς να είναι απαραίτητο είθισται να συνοδεύεται από σχετική πιστοποίηση (ISO 14001, EMAS κ.α.).

Η συγκεκριμένη επιχειρηματική απόφαση οφείλει να λαμβάνεται με οικονομικά κριτήρια, καθώς τα οφέλη που θα προκύψουν πρέπει να είναι μεγαλύτερα από το κόστος που θα προκληθεί, έτσι ώστε να διατηρηθεί η βιωσιμότητα της επιχείρησης.

Τα σημαντικότερα οφέλη-ευκαιρίες κερδοφορίας που αναδεικνύονται είναι τα εξής:

• διεύρυνση του καταναλωτικού κοινού,
• δημιουργία ποιοτικών πιστοποιημένων προϊόντων με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα,
• μεγιστοποίηση της απόδοσης των εργαζομένων (καλύτερες συνθήκες εργασίας, πιο ευχάριστο περιβάλλον),
• μείωση του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης
• προσέλκυση εργατικού δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης

Η Πράσινη Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα:

Τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και σε εθνικό, το μερίδιο αγοράς πράσινων προϊόντων ή/και υπηρεσιών αυξάνεται διαρκώς με προοπτικές ακόμα μεγαλύτερης ανάπτυξης. Π.χ. στη διεθνή αγορά, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της ICAP (2017), η συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα φωτοβολταϊκών συστημάτων αυξήθηκε το 2015 κατά 23,3% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Όπως φαίνεται από τα αντίστοιχα στοιχεία, στην Ελλάδα τη διετία 2014-2015 η αύξηση ήταν μόλις 2,7%:

Είναι ξεκάθαρο ότι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας, έχουν δυσμενείς οικονομικές συνέπειες για τη χώρα. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να είχαμε: i)μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία αν είχαν αξιοποιηθεί περισσότερο οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ii)αυξημένα έσοδα από περισσότερες και υψηλότερες εισοδηματικά τουριστικές ροές (από έρευνα της bookingcom προέκυψε ότι το 87% των ταξιδιωτών απ’ όλο τον κόσμο επιθυμεί ταξίδια αειφορίας, παρά το αυξημένο κόστος, που σημαίνουν διαμονή σε πράσινα καταλύματα) , iii)λιγότερα περιβαλλοντικά πρόστιμα κ.α.

Η χώρα μας διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών για την αξιοποίηση των ΑΠΕ (ηλιοφάνεια, υψηλές εντάσεις ανέμων ιδίως στα νησιά κ.α.), την αξιοποίηση του οικοτουρισμού (διαθέτει ένα από τα πλουσιότερα οικοσυστήματα παγκοσμίως), αλλά και πολλά περιθώρια βελτίωσης σε άλλους πράσινους τομείς όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, η κυκλική οικονομία μέσω της χρηστής διαχείρισης καταλοίπων κ.α.

Ωστόσο, πλήθος παραμέτρων, όπως η οικονομική αστάθεια, η παρατεταμένη περίοδος ύφεσης, η υψηλή φορολογία, η γραφειοκρατία κ.τ.λ. λειτουργούν αποτρεπτικά για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων πράσινου προσανατολισμού, αλλά και για την υλοποίηση περιβαλλοντικών επενδύσεων από τις υφιστάμενες.

Γνωρίζοντας ότι η ανάπτυξη της Πράσινης Επιχειρηματικότητας θα δημιουργήσει πλήθος ευκαιριών και βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, θα πρέπει το κράτος να :

• να ενημερώσει τις επιχειρήσεις για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρονται από κρατικά/κοινοτικά κονδύλια και λοιπούς αναπτυξιακούς φορείς όπως η EIB και το EIF (π.χ. ΕΣΠΑ 2014-2020, Νέος Αναπτυξιακός Νόμος Ν.4399/2016, PF4EE), για τη μείωση του κόστους μιας τέτοιας επένδυσης, μέσω επιχορηγήσεων και άλλων μορφών ενίσχυσης ή δανείων με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους
• να δώσει κίνητρα λήψης πρωτοβουλιών για το πρασίνισμα των επιχειρήσεων π.χ. μέσω φορολογικών απαλλαγών και να απλοποιήσει τις διαδικασίες έναρξης και αδειοδότησης των επιχειρήσεων
• να επικοινωνήσει στον επιχειρηματικό κόσμο τα οφέλη που θα προκύψουν από την εφαρμογή περιβαλλοντικής διαχείρισης (βλ. §Α)
• να ευαισθητοποιήσει το καταναλωτικό κοινό για την αύξηση της χρήσης «πράσινων» προϊόντων, με στοχευμένες στρατηγικές προώθησης προβάλλοντας τόσο το ιδιωτικό όφελος (υγεία, ευεξία), όσο και το κοινό όραμα για την προστασία του πλανήτη
• να εφαρμόσει αυστηρότερους ελέγχους τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και να επιβάλει «πράσινους φόρους»

Τα κυριότερα οφέλη που θα καρπωθεί η Ελληνική Οικονομία από μια «στροφή» των επιχειρήσεων σε περιβαλλοντικές πρακτικές είναι τα εξής:

• Εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση των εισαγόμενων ποσοτήτων, μείωση ελλείματος εμπορικού ισοζυγίου, αύξηση της εγχώριας ενεργειακής αυτονομίας. Αυτό θα επιτευχθεί τόσο μέσω της ενέργειας που θα παραχθεί από την αύξηση των επιχειρήσεων που θα δραστηριοποιηθούν στο χώρο των ΑΠΕ, όσο και μέσω της ενέργειας που θα εξοικονομηθεί από τις ενεργειακές αναβαθμίσεις των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων και τις περιβαλλοντικές πρακτικές που θα ακολουθούνται σε όλα τα στάδια λειτουργίας μιας πράσινης επιχείρησης.
• Δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων/υπηρεσιών - Αύξηση εξαγωγών και τουριστικών ροών - Μείωση του ελλείματος του εμπορικού μας ισοζυγίου. Το συγκριτικό πλεονέκτημα θα βασίζεται στην υψηλή ποιότητα και θα απευθύνονται σε ένα καταναλωτικό κοινό που αποτελείται από σταθερούς πελάτες υψηλών απαιτήσεων. Έτσι δημιουργείται ένα ισχυρό brand name στις διεθνείς αγορές και επιτυγχάνεται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας.
• Προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. Σε μία χώρα που διαθέτει τις γεωγραφικές και κλιματικές προϋποθέσεις, ενώ παράλληλα δείχνει να σέβεται την κοινοτική νομοθεσία για το περιβάλλον και να ενισχύει την πράσινη επιχειρηματικότητα, είναι εύκολο να εισρεύσουν ξένα κεφάλαια για επιπλέον ανάπτυξη των πράσινων επενδύσεων.
• Μείωση της ανεργίας. Η πράσινη ανάπτυξη εκτός του ότι διασφαλίζει τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας των επιχειρήσεων που την υιοθετούν, δημιουργεί και την ανάγκη για νέες, κυρίως σε προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης. Στο παρακάτω διάγραμμα αποτυπώνεται μια εκτίμηση των ατόμων που θα απασχολούνται σε διάφορους τομείς της πράσινης επιχειρηματικότητας έως το 2020.

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο, ότι η ανάπτυξη της «Πράσινης Επιχειρηματικότητας» είναι μονόδρομος για τις σύγχρονες κοινωνίες και το κράτος πρέπει να μεριμνήσει γι’ αυτό, καθώς τα αποτελέσματα θα είναι ευεργετικά για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και την οικονομία της χώρας.